ဗိုက်အရမ်းအောင့်လို့ ဆေးခန်းသွားပြရာမှတဆင့်သော်လည်းကောင်း၊ ဆီးထဲသွေးပါလို့ ပြရာမှသော်လည်းကောင်း ကျောက်ကပ်မှာကျောက်တည်လို့၊ ဆီးလမ်းကြောင်းမှာ ကျောက်တည်လို့ဆိုပြီး တွေ့ကြုံဖူးကြမယ် ထင်ပါတယ်။ ကျောက်တွေမှာလည်း အမျိုးမျိုးရှိကြပါတယ်။ ဆီးကျောက်တည်သူတွေရဲ့ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းဟာ Calcium ကျောက်များဖြစ်ကြပါတယ်။ ကျန် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ Uric acid ကျောက်များ၊ Cystine ကျောက်များနှင့် Struvite ကျောက်များဖြစ်ကြပါတယ်။
ဘာကြောင့်ဆီးကျောက်တည်ရသလဲ
-ရေအသောက်နည်းသူများ
-ရေဓါတ်ဆုံးရှုံးမှုမကြာခဏ ဖြစ်သူများ
-တိရစ္ဆာန်အသား အရမ်း စားသုံးသူများ
-ဗီတာမင် စီ အရမ်း သောက်/စားသုံးသူများ
-Calcium စားသုံးမှုနည်းသူများ
-Hyperparathyroidism ရောဂါရှိသူများ
-Renal tubular acidosis ရောဂါရှိသူများ
-Sarcoidosis ရောဂါရှိသူများ
-အချို့ကင်ဆာရောဂါများ
-အစာအိမ်ချုံ့ ခွဲစိပ်မှုခံယူထားသူများ
-Indinavir သောက်သုံးရသူများ
-အစားအစာတွင် မယ်လမင်း ပါဝင်မှုများခြင်း
-မျိုးရိုးထဲတွင် ဆီးကျောက်တည်ဖူးခြင်း စတာတွေက ဆီးလမ်းကြောင်းမှာ ကျောက်တည်စေဖို့ အားပေးပါတယ်။
ရောဂါလက္ခဏာများ
ကျောက်ငယ်လေးတွေကတော့ ဘာရောဂါလက္ခဏာမှ ပြလေ့မရှိပါ။ ကျောက်နဲနဲကြီးလာပြီဆိုလျှင်တော့
-ဆီးအောင့်ခြင်း
-ဆီးကျဥ်ခြင်း၊ ဆီးခဏ ခဏ သွားချင်ခြင်း၊ ဆီးသွားရ မဝခြင်း
-ဆီးထဲသွေးပါခြင်း
-ဆီးစပ်အောင့်ခြင်း ( ဆီးအိမ်တွင် ကျောက်တည်လျှင် )
-ခါး၊ ဗိုက် အရမ်း ထိုးရစ် အောင့်ခြင်း ( ကျောက်ကပ် သို့မဟုတ် ဆီးပို့ပြွန်တွင်ကျောက်တည်လျှင် )
-ချမ်းတုန်ဖျားခြင်း
-ပျို့အန်ခြင်း ၊ ဗိုက်အရမ်းအောင့်၍ဂဏာမငြိမ်ဖြစ်ခြင်း
နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ
-ကျောက်ကပ်တွင်ဆီးစုခြင်း၊ ပြည်တည်ခြင်း
-ကျောက်ကပ် ခွဲထုတ်ရခြင်း
-ကျောက်ကပ်တစ်ဖက်ပျက်စီးသွားခြင်း အစရှိသည်ဖြင့် ကျောက်ကပ်တစ်လုံး လုံးဝပျက်စီးသွားသည်အထိ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
ရောဂါကိုဘယ်လိုရှာဖွေစစ်ဆေးရသလဲ
-USG ( Abdomen ) အာထွာဆောင်းရိုက်ခြင်း
-X-rays ရိုက်ခြင်း
-CT Scan ရိုက်ခြင်းများဖြင့် ဆီးကျောက်တည်ခြင်းကို စစ်ဆေးအတည်ပြုလို့ရပါတယ်။
ဆီးကျောက်တည်ရောဂါကုသနည်းများ
ဆီးကျောက်ရှိနေသရွေ့ ဗိုက်အောင့်တာတွေ၊ ဖျားနာတာတွေက ခဏခဏ ဖြစ်နေနိုင်ပါတယ်။ အရမ်းဆိုးလျှင် ပိတ်နေသော ကျောက်ကပ် ပြည်တည်သွားသည်အထိ၊ လုံးဝပျက်စီးသွားသည်အထိ ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ ဆီးကျောက်က သူ့ဘာသူ ထွက်ကျလျှင်ကျ၊ မကျလျှင် ထုတ်ပေးပါမှ ရောဂါလက္ခဏာများ ခံစားရမှုမှ ကင်းဝေးပါလိမ့်မည်။
၁-/ Extracorporeal Short Wave Lithotripsy ( အသံလှိုင်းဖြင့်ကျောက်ခြေခြင်း )
၂-/ Ureteroscope and Lithotripsy ( ဆီးပို့ပြွန်ထဲသို့ မှန်ပြောင်းကြည့်ပြီးကျောက်ကိုချေမွထုတ်ခြင်း )
၃-/ Percutaneous Nephrolithotomy ( ခါးတွင်အပေါက်ဖောက်ပြီးကျောက်ကပ်အတွင်းမှ ကျောက်ကို ချေမွခွဲထုတ်ခြင်း )
၄-/ Surgical removal ( ဗိုက်ကိုခွဲ၍ ကျောက်ထုတ်ခြင်း )
၅-/ Making Urine More Alkaline ( Uric acid ကျောက်များကို ကျောက်ပျော်ဆေး-Potassium Citrate ၆ လတိုက်၍ ကျောက်ဖျော်ခြင်း )
၆-/ Medical Resolution of Cystine Stones ( D-penicillamine or Mercaptopropinylglycine ဆေးတိုက်၍ ကျောက်ဖျော်ခြင်း )အစရှိသည်ဖြင့် ကုသမှုများ ရှိကြပါတယ်။ ကျောက်အရွယ်အစား၊ အရေအတွက်၊ နေရာအနေအထား ( ကျောက်ကပ်၊ ဆီးပို့ပြွန်၊ ဆီးအိမ် )၊ ကျောက်အမျိုးအစားပေါ်မူတည်ပြီး သက်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ဆရာဝန်က ကုသမှုကို ရွေးချယ်ပေးသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။
ကာကွယ်ရန်နည်းလမ်းများ
လူတစ်ယောက်က Calcium ကျောက် တစ်ခါကျဖူးလျှင် သို့မဟုတ် တစ်ခါတည်ဖူးလျှင် နောက်ကျောက်တစ်လုံး ထပ်တည်ဖို့
-နောက် ၁နှစ်အတွင်း ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း
-နောက် ၅နှစ်အတွင်း ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း
-နောက်၁၀နှစ်အတွင်း ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းရှိပါသတဲ့။ Calcium ကျောက်တည်လို့ Calcium လျှော့စားလျှင်လည်း ကျောက်ထပ်တည်နိုင်ချေ များပါသေးတယ်တဲ့။ ဒါကြောင့် ဆီးကျောက်တည်ဖူးလျှင်သော်လည်းကောင်း၊ မတည်ဖူးလျှင်သော်လည်းကောင်း ဆီးကျောက်တည်မလာဖို့ နဲ့ ထပ်မတည်ဖို့ အရေးကြီးတဲ့အတွက်ကြောင့် ကာကွယ်ဖို့အရေးကြီးပါသည်။ ဆီးကျောက်တည်ရောဂါကာကွယ်ရန်
-ရေများများသောက်ပါ။ ( တစ်နေ့လျှင် ရေ ၂လီတာခွဲမှ ၃လီတာ အနည်းဆုံးသောက်ပေးပါ။ )
-အငံလျှော့စားပါ။
-ပိုတက်ဆီယမ်ပါသော အစားအစာများများစားပေးပါ။ ( ကျောက်ကပ်အလုပ်ကောင်းကောင်းလုပ်နေမှသာ )
-တစ်နေ့တာ Calcium စားသုံးမှုကို 1000-1500 mg အကြားထိန်းထားပါ။
-တိရစ္ဆာန်အသားလျှော့စားပါ။
-ချောက်ကလက်၊ အခွံမာသီးများ လျှော့စားပါ။
-မုန်လာပင်၊ ဟင်းနုနွယ်များ နှင့် ငရုတ်ကောင်း လျှော့စားပါ။
-လ္ဘက်ရည်နှင့် လ္ဘက်စားသုံးမှု လျှော့ပါ။
-Uric acid နှင့် Cystine ကျောက်သမားများ သက်ဆိုင်ရာဆေးများ မှန်မှန်သောက်ပါ။
ဆီးလမ်းကြောင်း ကျောက်တည်ခြင်းမှ ကင်းဝေးရအောင် စေတနာဖြင့်
Dr Fleming