ဂေါက်ရောဂါဆိုတာက ကျနော်တို့ အရပ်ထဲမှာ ဒီကောင်ကတော့ ဂေါက်ကြောင်ကြောင် ဖြစ်နေပါပြီ၊ ဟိုကောင်တော့ ရူးဂေါက်နေပြီ ဆိုတာမျိုးကို ပြောတာမဟုတ်ပါ။ အဆစ်အမြစ်နာ ( Gout )ဂေါက်ရောဂါကို ပြောတာ ဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာလို ဂေါက်ရောဂါ ဆိုတာက အင်္ဂလိပ်လို ( Gout ) ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို တိုက်ရိုက် ဘာသာပြန်ခေါ်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ သွေးထဲမှာ Uric acid တွေများလာပြီးတချို့အဆစ်အမြစ် ( အထူးသဖြင့် ခြေထောက်မှာရှိတဲ့ အဆစ်အမြစ်တွေ ) တွေမှာ အနည်ကျလာတဲ့အခါ ဂေါက်ရောဂါ ဝေဒနာကို ခံစားလာကြရတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ပုံမှန်အားဖြင့် သွေးတွင်း Uric acid ကအမျိုးသားတွေမှာ 7 mg/dl ထက်မများရပါဘူး။ အမျိုးသမီးတွေမှာ 6 mg/dl ထက်မများရပါဘူး။ အဲဒီထက်များလာပြီဆိုလျှင်တော့ Uric acid များခြင်း ( Hyperuricaemia ) လို့ ခေါ်နိုင်ပြီး ဂေါက်ရောဂါ အချိန်မရွေး ခံစားလာရနိုင်ပါတယ်။
ဘာကြောင့် Uric acid တွေများလာရတာလဲ
လူတွေရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာထဲမှာ
HPRT ဆိုတဲ့ Eznyme ဓါတ်ချို့တဲ့နေလျှင် Uric acid တွေ သွေးထဲမှာ များလာပြီး ဂေါက်ရောဂါ ဖြစ်လာပါတယ်။
APRT ဆိုတဲ့ Enzyme ဓါတ်များနေလျှင်လည်း Uric acid တွေများလာပြီး Gout ရောဂါ ဖြစ်စေမှာ ပဲဖြစ်ပါတယ်။
ဘယ်သူတွေမှာ ဂေါက်ရောဂါ ဖြစ်နိုင်ချေ များသလဲ
-HPRT Enzyme ချို့တဲ့သူတွေ
-APRT Enzyme များနေသူတွေ
-မိဘ၊ ညီအကိုမောင်နှမတွေမှာ ဂေါက်ရောဂါရှိသူတွေ
-သက်လတ်ပိုင်း အမျိုးသားတွေ
-သွေးဆုံးတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ
-အရက် ဘီယာ သောက်သုံးသူတွေ
-ကျောက်ကပ်ရောဂါ၊ သိုင်းရိုက်ရောဂါ၊ ဆီးချိုရောဂါ၊ သွေးကင်ဆာရောဂါရှိသူတွေ
-တချို့ဆေးဝါးတွေ ( ဆီးဆေးတွေ၊ Ethambutol နဲ့ Pyrazinamide ဆိုတဲ့ TB ဆေးတွေ၊ Cyclosporine )
-အဝလွန်သူတွေ စသူတွေမှာ ဖြစ်နိုင်ချေ များပါတယ်။
ရောဂါလက္ခဏာများ
ရောဂါလက္ခဏာ အနေနဲ့ကတော့ ရောဂါဖြစ်လာမဲ့ အဆစ်အမြစ်က ရောင်ရဲ လာမယ်။ ( အထူးသဖြင့် ခြေမအရင်းမှာရှိတဲ့ အဆစ်က အဓိက ခံစားရမယ်။ တခြားအဆစ်တွေလည်း ဖြစ်နိုင်တာပါသေးတယ်။ ) နာလာမယ်။ ဘယ်လာက်အထိ နာသလဲဆိုလျှင် ဘဝမှာ မကြုံဖူးသေးတဲ့ နာတဲ့ အနာမျိုးလို့ ဆိုကြတယ်။ လက်နဲ့စမ်းကြည့်လျှင် ပူနွေးနွေးဖြစ်နေမယ်။ အဲဒါက ( ၃ )ရက်ကနေ ( ၁၀ ) ရက်အထိ ကြာနိုင်ပါတယ်။
ဂေါက်ရောဂါရဲ့ သဘောကတော့ ရောဂါထတဲ့အချိန်မှာ အဆစ်က နာလာမယ်။ ရောဂါမထတဲ့အချိန်တွေမှာ သွေးထဲမှာ Uric acid တွေများနေပေမဲ့ အဆစ်တွေက မနာပါဘူး ။ မရောင်ပါဘူး။
Uric acid တွေ အနည်ကျ ကျောက်တည်လာပြီ ဆိုလျှင်တော့ အဆစ်အမြစ်တွေ၊ အရေပြားအောက်၊ နဲ့ ကျောက်ကပ်တို့မှာ (Tophi ) ဂေါကျောက်တည် လာနိုင်ပါသေးတယ်။
သွေးထဲမှာ Uric acid တွေများနေပေမယ့် အဆစ်တွေက မနာဘူး မရောင်ဘူး ဆိုပြီး ဆေးစွဲမသောက်ခဲ့ရင် Uric acid တွေက အဆစ်အမြစ်တွေ အရိုးတွေမှာ အနည်ကျပြီး ကျောက်တည်( Tophi တွေဖြစ်လာ )လာခဲ့ရင် အဆစ်အမြစ်တွေ အရိုးတွေ ပျက်စီးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် Uric acid ကျတဲ့ဆေးတွေကို စွဲသောက်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဘယ်လိုကုသရမလဲ
- ဂေါက်ရောဂါ ထလာတဲ့ အချိန်တွေမှာတော့ အဆစ်အမြစ်တွေ အရမ်းနာကျင်လာတာကြောင့် NSAID လို့ခေါ်တဲ့ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးတွေ သောက်ပေးရပါမယ်။
- Colchincine ဆေးကတော့ Gout ထတဲ့အချိန်မှာ မဖြစ်မနေ သောက်ရမဲ့ဆေးဖြစ်ပါတယ်။
- ဂေါက်ရောဂါ ပြန်မထအောင် ကာကွယ်ပေးတဲ့ဆေးတွေကတော့ Allopurinol နဲ့ Febuxostat တို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆေး ( ၂ ) မျိုးထဲက တခုကိုတော့ စွဲသောက်ပေးမှ ဂေါက်ရောဂါ ထတဲ့ အကြိမ်ရေ နည်းမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဆေးတွေက ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ Uric acid တွေ မများအောင်ထိန်းပေးတဲ့ဆေးတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဂေါက်ရောဂါ ရှိသူတွေ ဘယ်လိုအချက်တွေ လိုက်နာရမလဲ
- Allopurinol or Febuxostat ဆေးကို ဆေးညွန်းအတိုင်း သေချာစွဲသောက်ပေးရပါမယ်။
- ကိုယ်အလေးချိန် လျှော့ချရပါမယ်။
- အရက်၊ ဘီယာ ဖြတ်ရပါမယ်၊
-ကိုယ်လက်လှုပ်ရှား လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ပေးရပါမယ်။
ရှောင်ကြဥ်ရမည့် အစားအစာများ
- အစို့အညှောင့်၊ ပဲပင်ပေါက်အမျိုးမျိုး၊ မျှစ်၊ အင်ဥ၊ မှို
- ကလီစာ အမျိုးမျိုး
- အမဲသား၊ဝက်သား၊သိုးသား စသော အသားနီများ
- သွေးခဲအမျိုးမျိုး
- ပင်လယ်စာများ
- fructose ပါသော အသီးများ၊ အချိုရည်များ
အစရှိတာတွေကို ရှောင်ကြဥ်ကြရမှာပါ။
Dr. Fleming
Reference
https://www.healthline.com/health/gout#foods-to-avoid