Author name: Dr. Fleming

ဒီ​ရောဂါကို သိပ်ရင်းနှီးမယ် မထင်ပါ။ ကျ​နော်တို့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ အဖြစ်နည်းကြလို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ​ပေမဲ့ ​ကျောက်ကပ်ကင်ဆာကလည်း လူတိုင်း ဖြစ်နိုင်ကြ​တော့ ဗဟုသုတ အလို့ငှာ ​ဖော်ပြ​ရေးသားလိုက်ပါတယ်။ ကင်ဆာ​ရောဂါဆိုတာက ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုခုကဆဲလ်​တွေဟာ အ​ကြောင်းတစ်ခုခု​ကြောင့် ပုံမှန်ထိန်းချုပ်မှုက​နေ လွတ်ထွက်သွားပြီး ခပ်မြန်မြန်ပွားများကြီးထွားလာကြတာဖြစ်ပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အခြား​နေရာများသို့ ပျံ့နှံ့သွားတတ်ပြီး အဲဒီအခါ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ဇိဝဖြစ်စဥ်​တွေကို ​​​နှောက်ယှက်ဖျက်ဆီးပြီး အသက်အန္တရာယ် ရှိ​စေတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်သူ​တွေမှာ ဖြစ်​လေ့ရှိကြသလဲ ပုံမှန်အားဖြင့် ကင်ဆာအများစုက အသက်ကြီးမှ ဖြစ်​ကြတာပါ။ ​ကျောက်ကပ်ကင်ဆာကလည်း အသက်ကြီးသူ​တွေမှာပဲ ဖြစ်​လေ့ရှိပါတယ်။ အသက် ၆၅ နှစ်မှ ၇၄ နှစ်အတွင်းမှာ စဖြစ်​လေ့ရှိကြပါတယ်။ အမျိုးသား​တွေက အမျိုးသမီးထက် ဖြစ်နိုင်​ချေ (၂ ) ဆပိုများပါတယ်။ ရှားရှားပါးပါးဖြစ်တတ်တဲ့ Wilm’s tumor ဆိုတဲ့​ကျောက်ကပ်ကင်ဆာက​တော့ က​လေး​တွေမှာဖြစ်တတ်ပါတယ်။

ဗိုက်အရမ်း​အောင့်လို့ ​​​ဆေးခန်းသွားပြရာမှတဆင့်​သော်လည်း​ကောင်း၊ ဆီးထဲ​သွေးပါလို့ ပြရာမှ​သော်လည်း​ကောင်း ​ကျောက်ကပ်မှာ​ကျောက်တည်လို့၊ ဆီးလမ်း​ကြောင်းမှာ ​ကျောက်တည်လို့ဆိုပြီး ​တွေ့ကြုံဖူးကြမယ် ထင်ပါတယ်။ ​ကျောက်​တွေမှာလည်း အမျိုးမျိုးရှိကြပါတယ်။ ဆီး​ကျောက်တည်သူ​တွေရဲ့ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းဟာ Calcium ​ကျောက်များဖြစ်ကြပါတယ်။ ကျန် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းက​တော့ Uric acid ​ကျောက်များ၊ Cystine ​ကျောက်များနှင့် Struvite ​ကျောက်များဖြစ်ကြပါတယ်။ ဘာ​ကြောင့်ဆီး​ကျောက်တည်ရသလဲ -​ရေအ​သောက်နည်းသူများ-​ရေဓါတ်ဆုံးရှုံးမှုမကြာခဏ ဖြစ်သူများ-တိရစ္ဆာန်အသား အရမ်း စားသုံးသူများ-ဗီတာမင် စီ အရမ်း ​သောက်/စားသုံးသူများ-Calcium စားသုံးမှုနည်းသူများ-Hyperparathyroidism ​ရောဂါရှိသူများ-Renal tubular acidosis ​ရောဂါရှိသူများ-Sarcoidosis ​ရောဂါရှိသူများ-အချို့ကင်ဆာ​ရောဂါများ-အစာအိမ်ချုံ့ ခွဲစိပ်မှုခံယူထားသူများ-Indinavir ​​သောက်သုံးရသူများ-အစားအစာတွင် မယ်လမင်း ပါဝင်မှုများခြင်း-မျိုးရိုးထဲတွင် ဆီး​ကျောက်တည်ဖူးခြင်း စတာ​တွေက ဆီးလမ်း​ကြောင်းမှာ ​ကျောက်တည်​စေဖို့ အား​ပေးပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာများ ​ကျောက်ငယ်လေး​တွေက​တော့ ဘာ​ရောဂါလက္ခဏာမှ ပြ​လေ့မရှိပါ။ ကျောက်နဲနဲကြီးလာပြီဆိုလျှင်​တော့-ဆီး​အောင့်ခြင်း-ဆီးကျဥ်ခြင်း၊ ဆီးခဏ

ဆင်​ခြေ​ထောက်​ရောဂါကြားဖူးကြတယ်မလား။ ​တွေ့​ကော ​တွေ့ဖူးကြရဲ့လား။ ​တွေ့ဖူးသူရှိမယ်ထင်သလို မ​တွေ့ဖူးသူလည်း များကြမယ်ထင်ပါတယ်။ ကျ​နော်ကတေ့ ​တွေ့ဖူးပါတယ်။ 2017 ခုနှစ်က ကျိုက်ထီးရိုးဘုရား သွားခဲ့တဲ့အခါ ဆင်​ခြေ​ထောက်​ရောဂါသည်တွေကို ​တွေ့ခဲ့ရတာပါ။ ဆင်​ခြေ​ထောက်​ရောဂါရှင်တွမှာ ​ခြေလက်​တွေက ဆင်​တွေရဲ့​ခြေ​ထောက်​တွေကဲ့သို့ ကြီးမားတုတ်ခိုင်သွားကြတာပါ။ ကျ​နော်တို့ မြန်မာပြည်မှာလည်း ဆင်​ခြေ​ထောက်​ရောဂါကာကွယ်​ဆေးဆိုပြီး ​ကျောင်း​တွေ၊ အ​ဆောင်​တွေ နဲ့ ရပ်ကွက်​တွေမှာ ​ဆေး​တွေ လိုက်လံ​ဝေငှတာ​တွေ ရှိကြပါတယ်။ WHO ရဲ့မှတ်တမ်းများအရ ကမ္ဘာ​ပေါ်မှာ ဆင်​ခြေ​ထောက်​ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရနိုင်​ခြေရှိသူ ၈၈၂ သန်း၊ ​ရောဂါပိုးကူးစက်ခံထားရသူ ၅၁ သန်း နဲ့ ​ရောဂါလက္ခဏာများ ခံစား​နေရသူ ၃၆ သန်းလို့ ထုတ်ပြန်ထားတာကြည့်ရင် ​တော်​​တော်ကြောက်ဖို့ ​ကောင်းပါတယ်။ ဆင်​ခြေ​ထောက်​ရောဂါဆိုတာ ဘယ်လို​​​ရောဂါလဲ ဆင်​ခြေ​ထောက်​ရောဂါကို Lymphatic Filariasis သို့မဟုတ် Elephantiasis လို့​​​ခေါ်ပါတယ်။ Lymphatic

လူတိုင်းနီးပါး ခေါင်းကိုက်ဝေဒနာ ခံစားဖူးကြမယ် ထင်ပါတယ်။ သွေးတိုးလို့ခေါင်းကိုက်တာ၊ ဖျားလို့ခေါင်းကိုက်တာ၊ ဦးဏှောက်အမြှေးရောင်လို့ ခေါင်းကိုက်တာ၊ စိတ်ဖိစီးမှုများလို့ ခေါင်းကိုက်တာ အစရှိသည်ဖြင့် ခေါင်းကိုက်စေတဲ့ ရောဂါ အများကြီးရှိကြပါတယ်။ ခေါင်းကိုက်စေတဲ့ ရောဂါတွေထဲမှ ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက် ( Migraine ) ရောဂါအကြောင်း ဗဟုသုတ ရစေဖို့ ဖော်ပြပေးသွားမှာပါ။ ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်လို့ ခေါ်တဲ့အတိုင်းပဲ ခေါင်းတစ်ခြမ်းထဲပဲကိုက်တာပါ။ ရောဂါလက္ခဏာများ -ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်ခြင်း ( နားထင်နားမှာ အဖြစ်အများဆုံးပါ )-ပြည်တည်နာကိုက်သကဲ့သို့ ကိုက်ခြင်း‌၊ နှလုံးခုန်သံကဲ့သို့ စည်းချက်မှန် တဆစ်ဆစ်ဖြင့်ကိုက်ခြင်း၊ သွေးကြောပေါက်ထွက်သွားမတတ်ကိုက်ခြင်း-ခေါင်းကိုက်ဝေဒနာက အနည်းဆုံး ၄ နာရီ မှ ၃ ရက် ၇ရက်ခန့်ကြာသည်အထိကိုက်နေခြင်း စသည်ဖြင့် တမျိုးမျိုး ခံစားနေရမှာပါ။ အမျိုးသမီးများက အမျိုးသားထက် ပိုမို ဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။အသက် ၁၀ နှစ်မှ ၄၅

ပုခုံးနာ၊ ပုခုံးကိုက်၊ ပုခုံးခဲခြင်း ( Frozen Shoulder ) ဆိုတာက လက်​မောင်းအရင်းပိုင်း နာကျင်ကိုက်ခဲမှုကို ခံစားရပြီး လက်​မောင်း ​ကောင်းမွန်စွာလှုပ်ရှားလို့ မရတဲ့ ​​ရောဂါဖြစ်ပါတယ်။ ဘာ​ကြောင့် ပုခုံးကိုက်လာတာလဲဆို​တော့ လက်​မောင်းအဆစ်မှာရှိတဲ့ အရွတ်​တွေ​ရောင်ရမ်းတင်းခဲလာတဲ့အတွက်​ကြောင့် ​ဝေဒနာ​တွေ ​ပေါ်လာတာဖြစ်ပါတယ်။ လက်​​မောင်းမှာ ရှိ​နေတဲ့ အရိုး​တွေ အရွတ်​တွေ ကြွက်သား​တွေကို ကြည့်လိုက်လျှင် ဒီလို​တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ လက်​မောင်းရိုးထိပ်၊ ညှပ်ရိုးထိပ်နဲ့ လက်ပျဥ်ရိုးရဲ့ထိပ်ဝ​လေး​တွေ ပါ ပါမယ်။အဲဒိအရိုး ၃ ခုကို Supraspinatus, infraspinatus,teres minor, teres minor နဲ့ subscapularis လို့​ခေါ်တဲ့ ကြွက်သား ​တွေရဲ့ အ​ကြော​တွေက ချိတ်ဆက်​ပေးထားတာဖြစ်ပါတယ်။ Supraspinatus ကြွက်သားရဲ့အ​ကြော ( Tendon ) က လက်​မောင်းထိပ်ရိုးကို အ​ပေါ်က​နေတွယ်​ပေးထားတာဖြစ်ပါတယ်။

ကာလဝမ်း​ရောဂါဆိုတာ Vibrio Cholera ​ဘက်တီးရီးယား ရောဂါပိုး​ကြောင့် ဝမ်းပျက်ဝမ်း​လျှောဖြစ်တာကို ဆိုလိုပါတယ်။ ဝမ်းပျက်ဝမ်း​လျှောဖြစ်တိုင်း ကာလဝမ်း​ရောဂါမဟုတ်ပါ။ ဝမ်း​ပျက်ဝမ်း​လျှော​စေတဲ့ အခြား​ရောဂါပိုး​တွေလည်းရှိပါ​သေးတယ်။ WHO ရဲ့မှတ်တမ်းများအရ ကမ္ဘာ​ပေါ်မှာ နှစ်စဥ် ကာလဝမ်း​ရောဂါဖြစ်ပွားမှုက ၁.၃ သန်း နဲ့ ၄ သန်းကြား ဖြစ်​နေပြီး နှစ်စဥ် ၂၁၀၀၀ နဲ့ ၁၄၃၀၀၀ ကြား​သေဆုံး​နေကြပါတယ်။ ကာလဝမ်း​ရောဂါက တစ်ကမ္ဘာလုံးကပ်​ရောဂါအသွင်နဲ့ ဖြစ်တာ ၇ ကြိမ်​မြောက်ရှိ​နေပါပြီ။ ခရစ်နှစ် ၁၈၁၇ က​နေစတင်ဖြစ်ပွါးလာခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ အခုလက်ရှိ ၇ ကြိမ်​မြောက် ကပ်​ရောဂါက ၁၉၆၁ က​နေ စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး အခုချိန်ထိ မပြီး​သေးဘဲ ကမ္ဘာ​ပေါ်မှာ ဆက်လက်ဖြစ်ပွား​နေဆဲပါ။ ဒီ​ရောဂါက စစ်မက်ဖြစ်ပွား​နေတဲ့နိုင်ငံ​တွေ၊ ဆင်းရဲမွဲ​တေ​နေတဲ့နိုင်ငံ​တွေ၊ ရုတ်တရက်သဘာဝ​ဘေးအန္တရာယ်ကျ​ရောက်​နေတဲ့ (​ရေကြီး ​ရေလျှံ၊ ငလျင်ဒဏ် ) နိုင်ငံ​တွေမှာ

ကမ္ဘာ့ကင်ဆာသု​တေသန ရံပုံ​ငွေအဖွဲ့၏ ၂၀၂၀ မှတ်တမ်းအရ အူမကြီးကင်ဆာသည် အမျိုးသမီးများတွင် ဒုတိယအဖြစ်အများဆုံးကင်ဆာ၊ အမျိုးသားများတွင် တတိယအဖြစ်အများဆုံးကင်ဆာဟု ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာပါတွင်မက မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း အူမကြီးကင်ဆာ ​ရောဂါက ဖြစ်​နေတာပါ။ အူမကြီးကင်ဆာဆိုတာ ဘယ်​နေရာ​တွေမှာ ဖြစ်တာလဲ၊ ဘယ်လို​ရောဂါ လက္ခဏာ​တွေ ခံစားကြရသလဲ ဆိုတာ ​လေ့လာကြည့်ကြပါစို့။ အူမကြီးကင်ဆာဆိုတာ အူမကြီး ( Large intestine ) နဲ့ စအိုအရင်းပိုင်း ( Rectum ) တို့မှာ ကင်ဆာဖြစ်​နေလျှင် အူမကြီးကင်ဆာလို့ခေါ်ကြပါတယ်။ ​ရောဂါလက္ခဏာများ အခြားကင်ဆာ​ရောဂါများကဲ့သို့ပင် အူမကြီးကင်ဆာရောဂါဖြစ်​နေ​သော်လည်း အ​စောပိုင်းမှာ ​ရောဂါလက္ခဏာများ ခံစားရ​လေ့မရှိပါ။ ဝမ်းသွား​သောအခါ ​သွေးပါလာမှသာ သိရှိ​လေ့ရှိကြပါတယ်။ အဖြစ်များ​သော ​ရောဂါလက္ခဏာ​တွေက​တော့-ဝမ်းသွားလျှင် ​သွေးပါခြင်း-ဝမ်းအ​လေ့အကျင့်များ က​ပြောင်းကပြန်ဖြစ်ခြင်း ( ဝမ်းလွယ်သူများတွင် ဝမ်းချုပ်ခြင်း၊ ဝမ်းချုပ်သူများတွင် ဝမ်းပျက်ခြင်း